William Butler Yeats (13-6-1865 – 28-1-1939, Nobel 1923) trước khi trở thành ông lớn trong thi ca Anh ngữ và thế giới đã bắt đầu bằng sưu tầm truyện cổ và thi ca dân gian Ireland để xây nên và nuôi dưỡng sáng tác của mình. Được trao giải Nobel vì thơ ca, nhưng ông còn được tôn vinh vì kịch; và các hoạt động sân khấu của nhóm ông tại nhà hát Abbey đã đóng một vai trò lớn trong việc thổi bùng tình cảm dân tộc của những người Ireland lúc ấy còn sống dưới ách cai trị Anh quốc, để khi Ireland giải phóng sau một “cuộc cách mạng của các nhà thi sĩ”, ông cũng giữ một vị trí văn hóa trong chính quyền tự chủ đầu tiên của đất nước thời hiện đại.
Cathleen ni Houlihan, hình tượng Mẹ Ireland trong truyền thuyết, được ông dựa vào để viết vở kịch đơn giản nhưng nhiều ý tứ, ngấm ngầm cổ vũ thanh niên Ireland. Maud Gonne, người đóng vai chính trong đợt công diễn đầu tiên, và là người Yeats si mê suốt nhiều năm ròng, là một nhà hoạt động nổi tiếng trong giới cách mạng thời đó.
Dịch theo văn bản và các dị bản trong The Variorum Edition of the Plays of W. B. Yeats, Russell K. Alspach biên soạn, Macmillan, 1966. Vì không có Phu nhân Gregory giúp đỡ nên lời dịch lời thơ chưa đủ quê kiểng, mong độc giả lượng thứ và góp ý không gạch đá.
(Bản full ở bên phía Zzz Blog.)
