A.S. Byatt, Calling Names

Gọi tên

Những bé trai tươm tất, sạch bong
Đứng thẳng đuỗn, chờ gọi tên. “Có mặt,”
Archer rồi Bates lau tau, Castle rồi Church,
Lẫn dăm em “có mặc”. Chú Field con
Đứng bên Devon Bé. Những cái tên
Nói về Suối, về Núi, Cây, Đồi, Cỏ.
Những gương mặt toát ra mùi kỳ cọ,
Mùi xà phòng, tóc ẩm, ẩn đi
Sau mực dây, bụi vẩn, phấn cùng xi.
Ngoài cửa sổ mặt trời Anh quấn ngộp
Giữa mây Anh, đậu trên ô kính đục
Trây bùn Anh. Đã gọi đến cuối hàng.
Waterstone. Wellwood. Tiếng xô bàn.
Tiếng cạo giấy, ôn chuyện Agincourt.

Những bạo chúa hấp háy đuôi mắt liếc
Vừa dạy lề luật phép bí truyền,
Họ cũng có nhiều chữ mới để gọi tên.
Nói coi, nhóc, mày là gì? Nói chuẩn,
Sai một ly cho đi một tẩn.
Mày tên gì? Chơi lối ngậm thị à?
Chưa thấy quan tài chưa đổ lệ, không ngoa.
Giun sán hay rận giòi? Cũ rồi nhóc.
Mày là rắm, là chồn hôi, là cóc,
Tách sứt hay sên bị dẫm lòi phèo?
Rõ rồi, coi, mày thiếu não trong đầu,
Cần ăn đập cho bớt ngu. Thằng chó ghẻ,
Thằng cổ dưới mông, tụt quần mau, ra ghế
Úp người vào, cứ tao vụt một roi
Mày nói theo: tôi là đứa dở hơi,
Là số không, là bùn, là cứt thối.
Đừng nhăn nhó, đừng làm trò yếu đuối,
Làm thằng đàn ông phải cứng nghe con.

Và giờ trên đồng nước Pháp, tiếng kèn ngân.
Họ nhẵn nhụi, tươm tất, xi bóng lộn,
Mười một với mười lăm người đội tuyển
Giơ tay chào. Hàng thẳng tắp điểm danh,
Những cậu trai của tôi đáp tên mình.
Fletcher nụ cười vàng, Billy Gunn háo hức,
Knight cặp giò dài, Smith mái đầu quăn tít,
Sáng ngời và quả quyết, họ lên đường.

Và bây giờ? Họ là những cái tên
Khắc trên phiến cẩm thạch trong nhà nguyện;
Vạch trên cặp thẻ hai màu hòa quyện
(Màu đỏ của thịt tươi lõa máu, màu xanh
Của đất nơi thịt ấy nhoét tanh bành,
Cùng thịt khác chung lộn rồi mất tích);
Viết trên những điện những thư từ súc tích –
Những mũi tên bắn thẳng vào tim
Những đàn bà mòn mỏi, điếng hồn
Nghe tiếng đập cửa không thể không ra mở.

Tôi đã nhớ hết, thuở đầu, trong hoan hỉ.
Tôi đã thuộc lòng kẻ nhát sợ lẫn thông minh.
Những cậu trai xốc nổi, những anh chàng tinh ranh,
Tôi đã gọi tên họ hết lần này qua lần khác.
Tên, tên, tên.
Đầu tôi căng tức
Những tên người chết.
Tôi không còn nhớ những cái tên sống nối sau này,
Những cậu trai thế chỗ những cậu trai
Lên đường khi trước.
Họ cứ đến rồi đi, họ cứ cười rồi khóc.
Lòng tôi đã chốt chặt then.
Ngày hôm nay, những nụ cười không tên
Đứng trước mặt tôi, đánh số. Họ lên đường
Còn tôi đếm tiếp những cậu trai cử đi theo họ.


(In the Vietnamese version of The Children’s Book.

I like most of the poems in this book, but I put up this one because my friend found it moving.

Now onto the nightmare that is Possession…)

Blake, The Garden of Love

Tôi đi tới Vườn Yêu, và thấy
Một cảnh chưa từng thấy bao giờ:
Một Nhà Nguyện dựng lên chính giữa
Thảm xanh tôi nô giỡn ngày xưa.

Cổng Nhà Nguyện đóng bưng kín mít,
Trên cửa “Ngươi không được” chữ bài;
Tôi ngoảnh lại Vườn Yêu khi trước
Quện hương hoa thơm nức hương say.

Và tôi thấy khắp vườn là mộ,
Gốc hoa xưa khắp chỗ là bia,
Áo chùng đen bốn bề, các Tu Sĩ rảo bước
Chằng cành gai trói chặt vui say ao ước tôi.


(Companion piece for the Vietnamese translation of Byatt’s The Children’s Book. Original here.)

Hilaire Belloc, “And Mrs James will entertain the King”

Và sự thể là khi các nàng tiên nữ
Dang cánh tay trần ôm ấp bước đầu mùa
Phong bao gắn xi tướng quân sẽ đến
Và bà James sẽ chăm sóc đức vua.

Bài sẽ đánh tới ba giờ, rượu trút,
Rồi khật khừ, khách khứa sẽ lần mò
Dọc hành lang trong đủ màu “dạ phục”
Quần áo ngủ và đủ thứ hay ho.

Một bà lực lưỡng được phái đi đối phó
Huân tước X, giờ, xin lỗi, đã “hết mùa”
Để phu nhân được thảnh thơi nghiêng ngó
Còn bà James sẽ chăm sóc đức vua.

Kết
Công tước ạ, Đức Giáo hoàng có Cha Vaughan chăm sóc,
Còn ngài tới Tring chăm sóc các chú Do,
Tôi kiếm cái hy vọng cao vời chăm sóc,
Còn bà James sẽ chăm sóc đức vua.


(Companion piece for the Vietnamese translation of Byatt’s The Children’s Book. Laugh not at me, but now I can’t find the original in its entirety and wonder where I found it for this translation over a year ago…)

Elizabeth Barrett Browning, A Musical Instrument

Thần đồng nội làm gì nơi ấy
Giữa rập rờn bãi sậy bên sông?
Gieo nguyền rủa lại vung hủy hoại,
Móng dê giẵm bậy đạp bừa
Giữa vàng hoa súng lững lờ
Bên chuồn chuồn nhởn nha đùa bên sông.

Thần đồng nội bẻ tung gốc sậy
Khỏi đáy sâu mát rượi lòng sông:
Nước trong vắt bùn lồng ngầu chảy
Hoa kia đứt gãy nằm dài
Chuồn kia hốt hoảng vụt bay
Từ khi sậy chửa lên ngoài bến sông.

Thần đồng nội ngồi trong đất ráo
Bên bùn ngầu nhốn nháo dòng sông;
Chặt rồi chém trổ nghề khoe khéo,
Thân cam chịu, thép lạnh căm
Chốc đà mảy lá không vương
Nhận sao hình dáng ngày thường bên sông.

Thần đồng nội tuốt trơn, cắt cụt,
(Mới đây vươn cao vút bên sông!)
Moi lõi xốp trong lòng trắng muốt
Như tim từ ngực người phàm,
Thân khô xác rỗng lòng câm,
Khoét từng lỗ múa dao thần bên sông.

Thần đồng nội cười vang: “Tự thuở”
(Tiếng cười thần rộng tỏa trên sông)
“Thần thánh làm ra âm nhạc cổ,
Muốn hay, họa có cách này.”
Ngậm vào lỗ sậy trên tay,
Vận hơi thần thổi tiếng dài bên sông.

Trong ơi trong vắt ơi thần
Tiếng ngân xuyên thấu tâm thần bên sông,
Tiếng ngân con mắt manh nhiên,
Thái dương ngơ ngẩn đến quên lối tìm.
Chuồn chuồn về đậu lim dim,
Súng vàng tươi lại dập dình bên sông.

Thần đồng nội cười vang, trổ kỹ
Đẽo người thành thi sĩ bên sông,
Nhưng thần vốn nửa dòng máu thú:
Thở than các đẳng chính thần
Thương cho cây sậy không còn
Sống làm sậy giữa rập rờn sậy sông.


(Companion piece for the Vietnamese translation of Byatt’s The Children’s Book. Original here.)

Bắc phương hữu giai nhân

Đăng cao khâu nhi vọng viễn

Lý Bạch

Lên gò cao, ngóng bể khơi.
Xương sáu ngao thành bụi,
Về đâu ba đỉnh trôi?
Cây dâu thần gãy nửa
Sóng nhấn chìm mặt trời!
Thềm ngọc cung vàng một giấc mộng
Thủy hoàng Vũ đế chờ đến hoài!
Kình ngạc hết cách cưỡi
Tinh vệ mất công toi.
Ngươi chẳng thấy mộ Tần lăng Hán ra tro hết
Chăn dê cậu nhỏ thắp đèn chơi!
Trộm vào bới vàng ngọc
Hồn thiêng đành bó tay!
Cùng binh độc vũ giờ thế thế
Đỉnh Hồ còn muốn cưỡi rồng bay?

(Tương kiến thời nan biệt diệc nan)

Lý Thương Ẩn

Chẳng gặp thì thôi, chẳng dễ rời
Gió đông hiu hắt cánh hoa rơi
Tằm xuân đến thác tơ đành dứt
Nến cũ thành tro lệ mới phai.
Gương sớm những sầu phơ tóc rối
Ca khuya chợt hiểu buốt trăng ngời.
Bồng sơn lối ấy gần xa nhỉ
Cậy chút chim xanh hỏi giúp người.

Uổng ngưng mi

Tào Tuyết Cần

Vườn tiên có một hoa xinh
Núi cao có một ngọc lành đợi bay
Ừ thì chẳng có duyên may
Sao vời vợi giữa kiếp này gặp nhau?
Ừ thì duyên số nhiệm màu
Sao chưa được một bể dâu đã tàn?
Một người luống sức thở than
Một người thương nhớ muôn vàn cũng không.
Một là bóng nước trăng trong
Một là hoa ảnh trập trùng trong gương.
Trách nào con mắt chứa chan
Mà thu đi rồi đông lại,
xuân tàn rồi hạ tới,
vẫn đôi hàng rưng rưng.

Đề đô thành Nam trang

Thôi Hộ

(xếp theo mức độ không liên quan)

Ngày này năm ngoái cửa đây
Hoa đào trước gió hồng lây má đào.
Má đào chẳng biết đi đâu
Hoa đào vẫn đấy cười chào gió xuân.

*

Ngày này năm ngoái cửa đây
Môi đào má đỏ hoa say sắc người.
Môi đào má đỏ đâu rồi
Gió xuân vô ý vẫn cười cợt hoa.

*

Hoa soi má tóc soi mây
Thềm này băm sáu lăm ngày đây thôi.
Mà em về chốn nào rồi?
Hoa lùa tóc gió nhìn tôi nhơn cười.

*

Vách đất tay ai giờ ngọc múa
Bút thần lóng lánh năm hào quang
Làm ta cứ ngỡ đào năm ngoái
Vẫn nhoẻn nhoen cười khi gió sang.


2004-2007, juvenilia thời điếc không sợ súng.

(giờ vẫn.)

J.R.R. Tolkien – The Battle of Pelennor Fields

Chúng ta nghe kể tù và rúc   vang lừng vùng đồi xanh,
sắc thép chói ngời trên thép buốt   sáng lòa vương quốc Nam.
Sải chân tuấn mã dài bước vó   về đây Staningland
như ban mai nổi ào trận gió.   Chiến tranh rừng rực lên.
Nơi ấy Théoden trút hơi cuối,   Thengling bao oai hùng;
từ rày cung điện vàng chân núi   cùng rờn xanh những đồng
mạn Bắc ngựa đàn bờm xoãi gió   chớ còn mong người về,
chúa công chủ tướng ngàn kỵ sĩ.   Déorwine cùng Dúnhere,
Harding nghe kể cùng Guthláf,   cùng Grimbold kiên gan,
Herefara cùng với Herubrand,   Fastred cùng với Horn,
nơi ấy xông lên rồi ngã xuống,   bỏ mình chốn quê người:
xuân xanh tráng sĩ Gò Mundburg   đất cao nay chôn vùi
bên đồng đội sánh ngang tôn quý,   các vương hầu Gondor.
Từ rày Hirluin Đẹp Đẽ   miền đồi xanh bờ xa,
Forlong lão tướng bao mùa trận   miền hoa nở tràn thung
chữ xưa tên gọi rằng Arnach,   lỗi hẹn ngày hồi hương,
giữa khúc khải hoàn người vắng bóng;   anh em cung thủ cao
Derufin, Duilin bách trúng   lỗi hẹn nguồn nước sâu
những hồ đầu Morthond tăm tối   dưới bóng núi giăng giăng.
Cái chết viếng thăm khi ngày tới   và khi đêm khép màn,
vương tôn hạ tiện đều tay bắt.   Giờ đây trải tháng năm
Gondor chăn cỏ xanh họ đắp   im lìm bên dòng sông.
Dòng sông sắc xám như dòng lệ,   ngày nay loang ánh ngân,
ngày ấy đỏ ngầu cơn thịnh nộ,   tế cuồng như ngựa hoang:
sóng sông bằng bọt nhuộm bằng máu,   chiều phóng hỏa mặt trời
như đồi hiệu cháy lửa hiệu báo   đêm truyền tin các nơi;
ban mai sương đỏ giọt sương rỏ   Rammas Echor rơi.

__

LotR the third and last. Also, happy Tolkien Reading Day.

Blake, The Ecchoing Green

Mặt trời mang ánh sáng
Lên cho bầu trời vui
Chuông reo mừng khắp trời
Đón mùa Xuân vừa đến
Họa mi với chiền chiện
Đâu đó trong bụi cây
Cất tiếng hót mê say
Theo tiếng chuông lanh lảnh
Chúng mình thì đùa nghịch
Trên Thảm Xanh Âm Vang.

Cụ John Bạc cười vang
Nếp nhăn như cũng giãn
Dưới cây sồi đổ bóng
Giữa các ông bà già.
Nhìn chúng mình chơi đùa
Rồi vừa cười vừa nói:
Vui đến là vui mấy
Cũng giống như chúng mình
Trên Thảm Xanh Âm Vang
Đùa chơi khi còn bé.

Rồi đến lúc các bé
Mệt quá hết sức cười,
Mặt trời lặn khỏi trời,
Đùa nghịch đến lúc hết.
Như lũ chim ríu rít
Làm tổ lòng mẹ hiền
Bao nhiêu anh chị em
Đến lúc đi về ngủ:
Không ai đùa chơi nữa
Trên Thảm Xanh thẫm đen.


Đặt gạch đó rảnh sẽ sửa 🙂

Blake_echoing_green_1 Blake_echoing_green

Blake, Songs of Innocence, Introduction

đang thổi sáo qua thung lũng dại
thổi những bài hớn hở tươi vui
có em bé trên mây vẫy lại
bé vừa cười vừa nói với tôi

“sáo hãy thổi bài ca Chiên nhỏ”
tôi làm theo thổi khúc vui cười
“anh sáo thổi bài ca lần nữa”
tôi làm theo: bé nước mắt rơi

“buông cây sáo vui đi anh sáo
hát lại bài hớn hở vui cười”
tôi hát lại bài ca lần nữa
và hân hoan bé nước mắt rơi

“anh sáo ơi hãy ngồi xuống viết
cho mọi người cùng đọc sách này”
nói rồi bé trên mây biến mất
tôi bẻ thân sậy rỗng bên tay

làm cây bút nhà quê bằng sậy
nhúng vào đen mặt nước trong ngần
viết lại những bài ca hớn hở
bé nào nghe cũng thấy hân hoan

(With all my respect and limitations.)

Introduction, Songs of Innocence

J.R.R. Tolkien, The Ent and the Entwife

ENT.
Khi Xuân hé mở những lá sồi non, nhựa mới trong cành tuôn chảy;
Khi giữa rừng hoang nắng đùa mặt suối, gió đùa trên mái đồi xanh;
Khi sải chân dài, lồng ngực phồng căng, khí núi hít vào ngọt sắc,
Hãy về với ta! Hãy về với ta, và nói đất này tươi xinh!

ENT PHỤ.
Khi Xuân ghé đến đồng ruộng sân rào, đòng lúa nấp mình bẹ lá;
Khi trắng ngần hoa như khăn tuyết giở trên vườn ăn quả long lanh;
Khi nắng với mưa xuống mặt đất lành cho khắp không gian thơm ngát,
Ta sẽ ở đây, chẳng rời chân bước, bởi chưng đất này tươi xinh.

ENT.
Khi Hạ ngự trên thế giới im lìm, giữa buổi trưa vàng thiêm thiếp
Dưới mái lá đan những mi lá khép, nhịp nhàng từng giấc mơ cây;
Khi sảnh rừng xanh mát rượi bóng cây, và gió đằng Tây thổi lại,
Hãy về với ta! Hãy về với ta, và nói chẳng đâu bằng đây!

ENT PHỤ.
Khi Hạ về hun quả mọng rám nâu, sưởi ấm trái cành lúc lỉu;
Khi óng vàng rơm, trắng bông lúa trĩu, đồng vào mùa gặt vui vầy;
Khi mật ngọt tràn, táo chắc nịch tay, dù gió đằng Tây thổi lại,
Ta sẽ ở đây dưới bầu nắng gội, bởi chưng chẳng đâu bằng đây!

ENT.
Khi Đông tràn về hoang dại, mùa Đông giáng đòn chết rừng núi diệt;
Khi cây rạp nằm; khi đêm sao tắt nuốt ngày không mặt trời lên;
Khi gió đằng Đông chết chóc kéo lên, dưới làn mưa căm căm rét
Ta sẽ tìm nàng, ta sẽ gọi nàng, bên nhau ngày ấy đoàn viên!

ENT PHỤ.
Khi Đông tràn về, bóng mịt mùng buông mặt đất, bài ca im tiếng;
Khi cành gãy vườn trụi trơ, ánh sáng cũng tan, làm lụng cũng ngừng;
Ta sẽ tìm chàng, ta sẽ đợi chàng, bên nhau đoàn viên ngày ấy:
Sánh bước ta đi trên con đường trải dưới làn mưa rét căm căm!

CẢ HAI.
Sánh bước ta đi trên con đường trải về phương Tây nơi xa ấy,
Có miền đất cho đôi ta cùng gửi đôi con tim vào bình yên.”

(Favourite piece in LotR 2.)